شرایط اخراج کارگر یکی از حساسترین مسائل در روابط کاری است که تأثیر زیادی بر وضعیت اقتصادی و روانی فرد دارد. طبق مشاوره حقوقی قانون کار، اخراج باید طبق مراحل قانونی صورت گیرد و کارفرما نمیتواند بدون دلیل موجه و رعایت تشریفات قانونی، قرارداد را فسخ کند. کارگران باید از حقوق خود آگاه باشند تا در صورت اخراج ناعادلانه بتوانند از منافع خود دفاع کنند. مشاوره حقوقی کارگران در این زمینه میتواند کمککننده باشد. در ادامه این مطلب، شرایط قانونی اخراج، حقوق کارگران پس از اخراج و روشهای اعتراض قانونی بررسی میشود.
شرایط قانونی اخراج کارگر
بر اساس قانون کار ایران، اخراج باید با ارائه دلیل مشخص و طی مراحل قانونی انجام شود. در غیر این صورت، کارگر میتواند اعتراض کند و درخواست بازگشت به کار یا دریافت خسارت داشته باشد. شرایط قانونی اخراج شامل موارد زیر است:
قصور یا تخلف کارگر
اگر کارگر وظایف خود را انجام ندهد، مسئولیتهایش را نادیده بگیرد یا مرتکب تخلف شود، کارفرما پس از طی مراحل قانونی میتواند او را اخراج کند. تخلفات شامل غیبت غیرموجه، سرپیچی از دستورات، نقض قرارداد، خسارت به اموال شرکت و عدم رعایت اصول ایمنی است. در چنین مواردی، مشاوره حقوقی کارگران میتواند به کارگران درک بهتری از عواقب قانونی این تصمیم بدهد.
اقتصادی یا کاهش نیروی کار
گاهی کارفرمایان به دلیل مشکلات مالی، کاهش درآمد یا تغییرات ساختاری مجبور به تعدیل نیرو میشوند. در این شرایط، کارفرما موظف است حقوق و مزایای کارگر، از جمله سنوات، حقوق معوقه و بیمه بیکاری را پرداخت کند. برای اطلاع از وضعیت بیمه پس از اخراج، میتوانید از مشاوره بیمه تامین اجتماعی در اصفهان استفاده کنید.
اخراج در دوره آزمایشی
اگر در قرارداد به دوره آزمایشی اشاره شده باشد، کارفرما میتواند در این مدت قرارداد را فسخ کند، مشروط بر اینکه این تصمیم بر اساس شرایط اخراج کارگر انجام شود. البته این اخراج باید همراه با پرداخت حقوق مدت کارکرد باشد. ذکر شرایط دوره آزمایشی در قرارداد کتبی از بروز اختلافات جلوگیری میکند.
اخراج غیرقانونی
شرایط اخراج کارگر باید بهگونهای باشد که با دلایل موجه و مطابق قرارداد انجام شود؛ در غیر این صورت، اخراج غیرقانونی بوده و کارگر میتواند با مراجعه به اداره کار اعتراض خود را ثبت کند. مشاوره حقوقی قانون کار در چنین مواردی نقش مهمی در دفاع از حقوق کارگر دارد.
حقوق قانونی کارگر پس از اخراج
کارگری که اخراج میشود، مستحق دریافت حقوق و مزایای مشخصی است که کارفرما باید طبق قانون آنها را پرداخت کند. این حقوق شامل حق سنوات، تسویه حساب حقوق معوقه، بیمه بیکاری و گواهی سابقه کار است. در ادامه به بررسی دقیقتر و جزئیتر این حقوق میپردازیم:
حق سنوات
کارفرما موظف است به ازای هر سال کار، معادل یک ماه حقوق پایه بهعنوان پاداش پایان خدمت پرداخت کند. این مبلغ بهعنوان جبران زحمات کارگر در طول مدت اشتغال در نظر گرفته میشود. در صورتی که کارفرما از پرداخت خودداری کند یا مبلغ کمتری بپردازد، کارگر میتواند از طریق اداره کار شکایت کرده و حقوق خود را بهطور قانونی مطالبه کند.
حقوق و مزایای معوقه
تمامی حقوق و مزایایی که تا زمان اخراج به کارگر پرداخت نشدهاند، باید توسط کارفرما تسویه و پرداخت شوند. این موارد شامل حقوق ماهانه، اضافهکاری، پاداش، عیدی و حق مأموریت است. اگر کارفرما این پرداختها را تأخیر بیندازد یا پرداخت نکند، کارگر میتواند با مراجعه به اداره کار و پیگیری قانونی مطالبات خود را دریافت کند. حقوق و مزایای کارگران باید بهطور کامل و طبق قانون پرداخت شوند تا کارگر بتواند از این حقوق برخوردار شود.
بیمه بیکاری
کارگرانی که بدون میل و اراده خود اخراج شوند و مشمول شرایط قانونی بیمه بیکاری باشند، میتوانند از مزایای این بیمه بهرهمند شوند. برای دریافت این مزایا، کارگر باید از نحوه ارسال لیست بیمه خود مطمئن شده و به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کند. در صورت عدم ارسال صحیح سوابق بیمهای، دریافت بیمه بیکاری با مشکل مواجه میشود.
دریافت گواهی سابقه کار
کارگر حق دارد از کارفرما گواهی سابقه کار دریافت کند که شامل اطلاعاتی همچون مدت اشتغال، عنوان شغلی و در برخی موارد میزان حقوق دریافتی است. این گواهی برای یافتن شغل جدید اهمیت زیادی دارد. اگر کارفرما از ارائه این گواهی خودداری کند یا آن را نادرست صادر کند، کارگر میتواند با مراجعه به مراجع قانونی درخواست رسیدگی کند.
اخراج کارگر باید طبق قوانین کار انجام شود و نمیتواند بهصورت غیرقانونی و بدون دلیل موجه باشد. اگر کارگری احساس کند که بهطور غیرقانونی اخراج شده است، باید از حقوق قانونی خود آگاه باشد و برای دفاع از منافع خود اقدامات لازم را انجام دهد. مشاوره حقوقی قانون کار و مشاوره حقوقی کارگران میتواند به کارگران کمک کند تا در برابر تصمیمات ناعادلانه ایستادگی کنند و مطالبات خود را پیگیری کنند.
جهت دریافت مشاوره در این زمینه چه برای کارگر و چه برای کارفرما به سایت کار و بیمه مراجعه فرمایید.